Το LCP θέτει τη βάση για την οικοδόμηση μιας Νέας Δύναμης στην ύπαιθρο της Βραζιλίας

Από το 1995, ο αγώνας των αγροτών για τη γη στη Βραζιλία χωρίζεται σε δύο διαφορετικούς δρόμους: αυτόν των οπορτουνιστών, δηλαδή των οργανώσεων που υιοθέτησαν μια παθητική στάση, περιμένοντας από την κυβέρνηση ή κάποια ξένη ΜΚΟ να λύσει το ζήτημα της γης γι ‘αυτούς, και εκείνη των επαναστατών, που πήραν το πεπρωμένο τους στα χέρια τους και μποϊκοτάρισαν τις εκλογές και την εικονική «δημοκρατία» αλλά και οργανώθηκαν για να χτίσουν τη βάση της Νέας Δύναμης.

Αυτό το άρθρο θα επικεντρωθεί στην τρέχουσα κατάσταση, στις αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες και θα ρίξει φως σε ορισμένα από τα επιτεύγματα του LCP [Liga dos Camponeses Pobres – Λίγκα των Φτωχών Αγροτών]

1. Ποια είναι η κατάσταση της γης σήμερα στη Βραζιλία;

Ποιος κατέχει τη γη στη Βραζιλία;

Από τον 1500 και τον αποικισμό της Βραζιλίας έως την επίσημη πολιτική ανεξαρτησία του 1822, η γη στη Βραζιλία ήταν ιδιοκτησία του Πορτογάλου βασιλιά που έδωσε σε μερικές οικογένειες ευγενών το δικαίωμα να την καταλάβουν και να την εκμεταλλευτούν. Η «ανεξαρτησία» μετέτρεψε αυτές τις παραχωρήσεις σε νόμιμα δικαιώματα ιδιοκτησίας και ο κυβερνήτης της νέας αυτοκρατορίας της Βραζιλίας κατείχε την εξουσία να διανέμει τη γη. Η διακήρυξη της Δημοκρατίας του 1889 δεν άλλαξε την κυριότητα αυτής της γης. Μέχρι σήμερα, παρά τις υποσχέσεις αρκετών προέδρων, δεν υπήρξε καμία μεταρρύθμιση προς αλλαγή αυτής της κατάστασης. Αυτό σημαίνει ότι, κατά κύριο λόγο, η ιδιοκτησία γης στη Βραζιλία είναι προϊόν φεουδαρχικής διαίρεσης από την εποχή των αποικιών, όχι βάσει των αναγκών του λαού, αλλά βάσει της φιλίας με το στέμμα.

Το αποτέλεσμα αυτής της ιστορίας είναι ότι περίπου το 2% των 5,5 εκατομμυρίων αγροτικών ακινήτων (πάνω από 400 εκατομμύρια εκτάρια), που ονομάζεται λατιφούντιο, συγκεντρώνεται στα χέρια περίπου 23.000 ιδιοκτητών που κατέχουν το 48% της γης, εις βάρος των περισσότερων από 5 εκατομμύρια οικογενειών μικρών αγροτών (91%), οι οποίες έχουν μόνο το 20% της γης (80 εκατομμύρια εκτάρια). Οι μικροί αγρότες κατέχουν γη έως 100 εκτάρια με τη μεγάλη πλειοψηφία αυτών να έχει το πολύ 40 εκτάρια. Το 8%, που αντιπροσωπεύει τις μεσαίες τάξεις των αγροτών, κατέχει γη που κυμαίνεται από 100 εκτάρια έως 900 εκτάρια και έχει το 32% ή 120 εκατομμύρια εκτάρια. Ενώ 5 εκατομμύρια οικογένειες αγροτών δεν έχουν γη. Αυτή η συγκέντρωση γης θεωρείται μια από τις πιο άνισες στον κόσμο και έχει επιταχυνθεί μόνο μετά το καθεστώς του Λούλα με το πέρασμα του νόμου για τη γη (Terra Legal), ο οποίος μετέφερε περισσότερα από 150 εκατομμύρια εκτάρια δημόσιων γαιών στους ιδιοκτήτες.

»Χωρίς γη»

Η έννοια »χωρίς γη» χρησιμοποιείται συχνά στη Βραζιλία για να περιγράψει την κατάσταση όπου πολλοί αγρότες ζουν και καλλιεργούν τη γη η οποία ονομάζεται «Ποσέιρος» (μερικές φορές για δεκαετίες ή αιώνες) και ανήκει νόμιμα στο λατιφούντιο ή αποτελεί έδαφος του δημοσίου. Περισσότερο ενδιαφερόμενοι για την έννοια της νομιμότητας παρά της υλικής πραγματικότητας, οι οπορτουνιστές τους χαρακτήρισαν «ακτήμονες» επειδή δεν κατέχουν νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας. Οι επαναστάτες αποκαλούν απλώς αυτόν τον πληθυσμό φτωχούς αγρότες, μια ταξική περιγραφή που βασίζεται στα μικρά αγροτεμάχια που καλλιεργούν ή στο ότι εργάζονται στα εδάφη των ιδιοκτητών μέσω διάφορων ημι-φεουδαρχικών μορφών χρηματοδοτικής μίσθωσης.

Υπάρχουν λοιπόν »ακτημονες» αγρότες στη Βραζιλία; Ναι, υπάρχουν αγρότες που δεν έχουν καμία γη για να καλλιεργήσουν, γι ‘αυτό το LCP οργανώνει κατασχέσεις γης σε όλη τη χώρα. Ωστόσο, όταν ένας αγρότης καλλιεργήσει ακόμη και ένα εκτάριο γης, ο όρος »ακτήμονας» δεν αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα.

Βία κατά των φτωχών αγροτών

Από τις πρώτες εξεγέρσεις του Quilombo, το κράτος και το λατιφούντιο συνεργάστηκαν για τη σφαγή των αγροτών και αυτές οι σφαγές δεν σταμάτησαν ποτέ. Από τη μάχη της Santa Elina το 1995, υπήρξαν άλλες τρεις σφαγές μεγάλης κλίμακας σε συνδυασμό με αμέτρητες στοχευμένες δολοφονίες: οι Eldorado dos Carajás στην πολιτεία του Pará, το 1996, Colniza στην πολιτεία Mato Grosso το 2016 και Pau Ο D’Arco επίσης στην Πολιτεία του Pará το 2017.

Οι σφαγές συνεχίζονται καθώς η θεμελιώδης αντίφαση του ιδιοκτήτη της γης με αυτόν που την καλλιεργεί δεν έχει επιλυθεί. Η δυστυχισμένη ζωή των φτωχών αγροτών τους ωθεί να κατάσχουν και να καταλάμβάνουν γη από την οποία και εκδιώκονται με τη βία από τους ένοπλους απεσταλμένους του λατιφούντιο. Επίσης, το κράτος της Βραζιλίας όχι μόνο κλείνει τα μάτια στις δολοφονίες (π.χ. μεταξύ 1985 και 1996, 976 αγρότες δολοφονήθηκαν και μόνο επτά άτομα καταδικάστηκαν για τις δολοφονίες γενικά, σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία), αλλά και σε πολλές περιπτώσεις στέλνει τη Στρατιωτική Αστυνομία για να βοηθήσει τους ένοπλους του λατιφούντιο. (Αυτό συνέβη στις τέσσερις σφαγές που αναφέρονται παραπάνω).

Κατά τη διάρκεια των προεδριών του Λούλα και της διαδόχου του Ρούσεφ (2003-2016), η βία κατά των φτωχών αγροτών μετατράπηκε από τυφλές δολοφονίες σε πιο επιλεγμένες δολοφονίες φτωχών αγροτών σε ηγετικές θέσεις, αυτοχθόνων και των οργανώσεων Quilombo. Σήμερα, αυξάνονται τα περιστατικά τόσο των δολοφονιών όσο και των μαζικών σφαγών.

Το εθνικό ζήτημα

Για να κατανοήσουμε την κατάσταση σχετικά με το εθνικό ζήτημα στη Βραζιλία, είναι απαραίτητο να έχουμε κατά νου ότι η Βραζιλία είναι ένα αποικιακό κράτος που χτίστηκε μέσω της αποικιακής διαδικασίας (δηλαδή της γενοκτονίας). Αυτό καθιστά τη Βραζιλία ένα πολυεθνικό κράτος, με πολλά μη αναγνωρισμένα και καταπιεσμένα έθνη που έγιναν καταπιεσμένες μειονότητες από το κράτος της Βραζιλίας. Με εκτιμώμενο πληθυσμό 900.000, συγκεντρώνονται κυρίως στο δάσος του Αμαζονίου και μοιράζονται την ίδια »ιστορία, γλώσσα, έδαφος, οικονομική ζωή και πολιτισμό».

Οι Quilombos αντιμετωπίζουν επίσης μια βάναυση διαδικασία αναγκαστικής αφομοίωσης. Διατήρησαν μέσω της παράδοσης της πολιτικής, στρατιωτικής και πολιτιστικής αντίστασης, της κουλτούρας τους, μια ξεχωριστή οικονομική ζωή και σαφώς καθορισμένα εδάφη που κατέλαβαν για αιώνες. Αποτελούν παραδοσιακές κοινότητες.

Αυτοί οι δύο πληθυσμοί, μαζί με τους φτωχούς αγρότες, έχουν ως τον κύριο εχθρό τους το λατιφούντιο, και ενώ η οπορτουνιστική πολιτική εμβαθύνει τις αντιφάσεις μεταξύ τους (δίνοντας ειδικά δικαιώματα σε μια ομάδα που τους οδηγεί σε αντιπαράθεση σε σχέση με τα δικαιώματα των υπολοίπων), οι επαναστάτες καλούν σε ενότητα τους αυτόχθονες, τους Quilombos και τους φτωχούς αγρότες ώστε να δημιουργήσουν ένα ενιαίο μέτωπο.

Ενώ ο οπορτουνιστής Λούλα υποσχέθηκε την »οριοθέτηση των εδαφών» στους αυτόχθονες πληθυσμούς, κατά τη διάρκεια των 14 χρόνων της κυβέρνησης του ΡΤ [Εργατικό Κόμμα] σημειώθηκε πραγματική επιβράδυνση στη δημιουργία αποθεμάτων γης για τους αυτόχθονες, αύξηση της εκμετάλλευσης των εδαφών των αυτοχθόνων από το λατιφούντιο και τις αγροτικές επιχειρήσεις καθώς και νομιμοποίηση αρπαγής της γης των αυτοχθόνων. Αυτή η αρπαγή γης ονομάζεται grilagem στα Πορτογαλικά, επειδή οι ιδιοκτήτες χρησιμοποιούν το γραφείο μητρώου όπου τα ακίνητα είναι εγγεγραμμένα, για την κατασκευή πλαστών εγγράφων ιδιοκτησίας. Για να τα κάνουν να φαίνονται παλιά, έβαζαν τα χαρτιά μαζί με γρύλους – grilo στα πορτογαλικά – οι οποίοι εκκρίνουν υγρά που δίνουν στα έγγραφα μια πεπαλαιωμένη όψη. Μεγάλο μέρος αυτής της γης είναι δημόσια, την οποία ο νόμος για τη γη [Terra Legal] επέτρεψε στον ιδιοκτήτη του λατιφούντιο να την εκμεταλλευτεί. Αυτό κατά συνέπεια αύξησε τον αριθμό των δολοφονιών των αυτοχθόνων στο επίπεδο των δολοφονιών που συνέβησαν κατά τη διάρκεια του στρατιωτικού καθεστώτος.

Από την άλλη πλευρά, το πρόγραμμα των επαναστατών έχοντας ως στόχο να θέσει τα θεμέλια για την οικοδόμηση του μελλοντικού Νέου Δημοκρατικού Κράτους, αναγνωρίζει το δικαίωμα στην αυτοδιάθεση (δηλαδή το δικαίωμα να διαχωριστούν και να σχηματίσουν το δικό τους κράτος) των αυτόχθονων και των ειδικών όρων για τις παραδοσιακές κοινότητες των εναπομείναντων Quilombos αλλά και θα παλέψουν για να παραμείνουν ενωμένοι σε ένα μόνο Λαϊκό Κράτος μιας Νέας Δημοκρατίας όπου θα είναι αναγνωρισμένα τα δικαιώματά τους.

Το ζήτημα των ΜΚΟ

Υπάρχουν πάνω από 1.000 ΜΚΟ στη Βραζιλία και περισσότερες από το 90% αυτών είναι παρόντες από τότε που το στρατιωτικό καθεστώς άρχισε να εξασθενεί στα τέλη της δεκαετίας του ’70. Λόγω της δυστυχίας των μαζών που δημιουργείται εξαιτίας της ημι-αποικιοκρατίας της Βραζιλίας, αυτές οι ΜΚΟ έχουν αναπτυχθεί γρήγορα, σχηματίζοντας έτσι μια παράλληλη δομή προς το κράτος και απαλλάσσοντας το από την ευθύνη ορισμένων από τις λειτουργίες του.

Υπάρχουν ΜΚΟ που προέρχονται και χρηματοδοτούνται από ξένες χώρες (δηλαδή ιμπεριαλιστικές ΜΚΟ) αλλά και «εγχώριες». Αυτό αποκλείει τις ΜΚΟ που προσπαθούν να φανούν ως «Βραζιλιάνικες», αλλά στην πραγματικότητα υπάρχουν μόνο μέσω κεφαλαίων που προέρχονται από ιμπεριαλιστικές χώρες και επομένως υπηρετούν τα ίδια συμφέροντα.

Ο ρόλος των πρώτων είναι να επηρεάσουν τους ανθρώπους σε πολιτική (τη λεγόμενη «δημοκρατική») κατεύθυνση προκειμένου να έχουν αντίκτυπο στις μεταρρυθμίσεις της χώρας, καθώς και για να διαδώσουν τον ξένο ιμπεριαλιστικό πολιτισμό. Ενώ οι ΜΚΟ που στέλνουν δασκάλους στη Βραζιλία για να διδάξουν αγγλικά θα μπορούσαν να θεωρηθούν κάτι καλό, η βασική πρόθεση πίσω από τέτοια προγράμματα είναι να εκπαιδεύσουν τους ανθρώπους να επικοινωνούν (και επομένως, να εμπορεύονται) στη γλώσσα που ομιλούν οι ιμπεριαλιστικές δυνάμεις. Σε αυτό το πλαίσιο, δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι το 85% του προϋπολογισμού των ΗΠΑ που προορίζεται για ξένη βοήθεια πηγαίνει σε ΜΚΟ. Παίζουν επίσης το ρόλο της συλλογής πληροφοριών σχετικά με την πολιτική και κοινωνικοοικονομική κατάσταση της χώρας (οι περισσότερες ιμπεριαλιστικές χώρες έχουν αυστηρούς νόμους σχετικά με τις υποχρεωτικές αναφορές που στέλνουν οι ΜΚΟ).

Ενώ οι «διεθνείς» ΜΚΟ εξυπηρετούν άμεσα τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, οι «εγχώριες» ΜΚΟ εξυπηρετούν τα συμφέροντα διαφορετικών φατριών των κυρίαρχων τάξεων. Οι ενέργειές τους είναι παρόμοιες με των πρώτων.

Και οι δύο τύποι ΜΚΟ στοχεύουν καταπιεσμένες ομάδες, όπως οι αυτόχθονες, οι γυναίκες, οι άνθρωποι που ζουν στις φαβέλες και οι φτωχοί αγρότες, με διαφορετικά πρόσχημα όπως: «η υπεράσπιση του δάσους του Αμαζονίου», η «ισότητα των φύλων» ή το «δικαίωμα στην υγεία». Οι τακτικές που χρησιμοποιούν για να καθησυχάσουν τον θυμό του λαού ενάντια στην ημι-αποικιοκρατία είναι να υπόσχονται οικονομική υποστήριξη και να δωροδοκούν ορισμένους από τους ηγέτες της κοινότητας. Στην πραγματικότητα, η παρέμβασή τους δεν αλλάζει τίποτα σχετικά με τις ρίζες των προβλημάτων αυτών που καταπιέζονται και ενεργούν με στόχο να αποτρέψουν τους ανθρώπους από την απαραίτητη εξέγερση ενάντια στο λατιφούντιο που θα άλλαζε την κατάσταση όχι μόνο για λίγους αλλά για όλες τις καταπιεσμένες μάζες.

2. Πώς αγωνίζεται το LCP;

Η ένωση των φτωχών αγροτών δημιούργησε ένα πρόγραμμα που ονομάζεται «Nosso Caminho» (Το μονοπάτι μας), το οποίο περιέχει τα συγκεκριμένα βήματα που απαιτούνται για τον αγώνα ενάντια στην καταπίεση που αντιμετωπίζουν οι μάζες. Η κύρια διαφορά του από το πρόγραμμα των οπορτουνιστών είναι ότι δεν περιλαμβάνει πολιτικούς ελιγμούς ή νομικίστικες τακτικές για την επίτευξη του στόχου του.

Ο αγώνας LCP ενάντια στη συγκέντρωση της γης από το λατιφούντιο αυξάνει την πολιτική συνείδηση των αγροτών και τη μαχητικότητά τους ώστε να καταλάβουν βίαια τα εδάφη τους. Ενάντια στην ακτημοσύνη, το LCP ξεκινά κατασχέσεις γης. Για να αποτρέψει τη βία και τη δολοφονία αγροτών, το LCP οργανώνει την αυτοάμυνα. Όσον αφορά τους αυτόχθονες και τους Quilombos, το LCP δημιουργεί ένα ενωμένο μέτωπο για να υπερασπιστεί τα δικαιώματα του λαού. Και στις ΜΚΟ, το LCP απαντά ότι οι άνθρωποι πρέπει να πάρουν τη μοίρα τους στα χέρια τους!

Από την κατάσχεση της γης στη κολλεκτιβοποίηση

Από τότε που φυτεύτηκε ο σπόρος της κατάληψης γης της Santa Elina, οι επαναστάτες ξεχώρισαν από τους οπορτουνιστές δείχνοντας ότι δεν θα περιμένουν το κατεστραμμένο κράτος ή τους ιμπεριαλιστές να λύσουν το πρόβλημα της γης. Η κατάσχεση και η κατάληψη της γης που άρχισε σε πολλά μέρη της χώρας, συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Όμως, η κατάσχεση και η διανομή της γης είναι μόνο το πρώτο βήμα μιας μακρύτερης διαδικασίας, γιατί η καταστροφή του λατιφούντιο σημαίνει αγώνας ενάντια στις κυρίαρχες τάξεις (και στους άρχοντες τους, τους ιμπεριαλιστές) και τελικά ενάντια την ιδιωτική ιδιοκτησία.

Στο πρόγραμμά τους, το LCP καθόρισε δύο στάδια όσον αφορά στη συνεργασία στην παραγωγή, καθώς και ένα τρίτο μελλοντικό στάδιο.

1. Το στάδιο της αμοιβαίας βοήθειας: Μόλις καταληφθεί μια περιοχή και αρχίσει η κατοχή των αγροτών, η γη χωρίζεται σε ίσα αγροτεμάχια, ανάλογα με το μέγεθος των οικογενειών. Οι αγρότες λαμβάνουν τίτλους ιδιοκτησίας που αναγνωρίζονται από τη Λαϊκή Συνέλευση των αγροτών που κατέχουν γη και το ηγετικό τους όργανο, την Επιτροπή Άμυνας της Αγροτικής Επανάστασης (CDR), για να θέσει τις βάσεις για την οικοδόμηση της Νέας Δύναμης. Κάθε μια από τις οικογένειες των αγροτών δουλεύει το δικό της αγροτεμάχιο, αλλά παράλληλα προωθείται μια πολιτική αμοιβαίας βοήθειας.

2. Το στάδιο των συνεταιρισμών: Μόλις η έννοια και η πρακτική της αμοιβαίας βοήθειας ριζωθούν βαθιά σε μια επαναστατημένη περιοχή, είναι δυνατόν να προχωρήσουμε στο στάδιο όπου οι αγρότες συμφωνούν να συγκεντρώσουν τη γη και να εργαστούν μαζί. Αυτό περιλαμβάνει τόσο τη κολλεκτιβοποιημένη εργασία στα χωράφια, όσο και τη κολεκτιβοποιημένη διανομή και εμπορευματοποίηση της συγκομιδής. Μπορεί επίσης να σημαίνει συλλογική ιδιοκτησία των γεωργικών μηχανημάτων όπως τα τρακτέρ. Ορισμένες επαναστατημένες περιοχές βρίσκονται ήδη σε αυτό το στάδιο.

3. Το στάδιο της κολλεκτιβοποίησης: Αυτό το στάδιο θεωρείται ως μια μελλοντική προοπτική, η οποία απαιτεί πρώτα όχι μόνο μια Νέα Δημοκρατική Επανάσταση αλλά και ένα υψηλότερο επίπεδο συνείδησης μεταξύ των αγροτών.

Τι είναι ο νέος πολιτισμός;

Για να αυξήσει το επίπεδο της πολιτικής συνείδησης και να αρχίσει να πολεμά την ηγεμονία της αστικής κουλτούρας και των ιδιοκτητών γης, εφαρμόζοντας τις σοσιαλιστικές αρχές στην πράξη, το LCP προωθεί έναν νέο πολιτισμό στις επαναστατημένες περιοχές.

Εκτός από την άσκηση στρατιωτικής και πολιτικής κατοχής, ο ιμπεριαλισμός διαδίδει την παρακμιακή του κουλτούρα για να καθησυχάσει τον λαό, να δει τους καταπιεστές του ως σωτήρες και να μισεί την τάξη του. Οι ιμπεριαλιστές κρύβουν την προπαγάνδα τους ισχυριζόμενοι ότι προωθούν την «ελευθερία και δημοκρατία» και την «ηθική», αλλά στην πραγματικότητα, ο πολιτισμός τους προωθεί ακριβώς το αντίθετο: τον ατομικισμό, τον ρατσισμό, τον σεξισμό, τον αλκοολισμό, την τοξικοεξάρτηση κ.λπ.

Για να αντιμετωπίσει αυτήν την ηγεμονία και να εισαγάγει σοσιαλιστικές σχέσεις και πρακτικές, το LCP καθόρισε 16 κανόνες λειτουργίας και πειθαρχίας στις επαναστατημένες περιοχές. Εκτός από τη δημιουργία νέων δημοκρατικών δομών για τη διακυβέρνηση, τα άρθρα 6, 7 και 8 αναφέρονται άμεσα στην προώθηση ενός νέου τρόπου ζωής στην κοινωνία, δηλαδή στην απαγόρευση της χρήσης ναρκωτικών (συμπεριλαμβανομένου του αλκοόλ), των διακρίσεων λόγω φυλής, θρησκείας ή φύλου και στην απαγόρευση της πορνείας και των τυχερών παιχνιδιών.

Επιπλέον, το LCP προωθεί τον αθλητισμό και τον πολιτισμό (τέχνη και λογοτεχνία) και δημιουργεί δομές για να ενθαρρύνει τον λαό προς αυτή τη κατεύθυνση. Μία από τις πιο θεμελιώδεις εκστρατείες στις επαναστατημένες περιοχές είναι ο αγώνας ενάντια στον αναλφαβητισμό, που διεξάγεται στο Λαϊκό Σχολείο. Αυτά τα σχολεία παραδίδουν επίσης μαθήματα με σκοπό την αύξηση της πολιτικής συνείδησης, συμπεριλαμβανομένης της ανάλυσης της τρέχουσας κατάστασης στη Βραζιλία, στον κόσμο και τις αντιφάσεις που εμπεριέχει ο καπιταλισμός.

Το ζήτημα της εκπαίδευσης και της υγείας των οικογενειών στις επαναστατημένες περιοχές, που συχνά βρίσκονται μακριά από πόλεις και βασικές υποδομές, είναι κρίσιμο.

Το LCP βλέπει το ζήτημα της εκπαίδευσης και της υγείας ως έναν από τους τέσσερις θεμελιώδεις πυλώνες που είναι απαραίτητοι για τη μεταμόρφωση της υπαίθρου της Βραζιλίας. Στις περιοχές της, αυτό γίνεται μέσω των Λαϊκών Σχολείων και των Λαϊκών Κλινικών. Ενώ στις περισσότερες περιοχές, τα παιδιά συνεχίζουν να πηγαίνουν στα κρατικά σχολεία, τα Σχολεία του Λαού χτίστηκαν για να προωθήσουν μια διαφορετική μορφή εκπαίδευσης σε άτομα ηλικίας 16 ετών και άνω, με βάση τις αρχές της μελέτης, της εργασίας και του αγώνα (π.χ. επιστημονική έρευνα, αγώνας για την παραγωγή και ταξική πάλη). Τα Λαϊκά Σχολεία βοηθούν τόσο στη μείωση του αναλφαβητισμού όσο και στην αύξηση του επιπέδου της συνείδησης των αγροτικών μαζών.

Όσον αφορά την υγεία, το LCP στοχεύει στην προώθηση ενός λαϊκού συστήματος πρόληψης και θεραπείας ασθενειών μέσω της παραδοσιακής γνώσης των θεραπειών με χρήση φαρμακευτικών βοτάνων, μέσω των μέτρων υγιεινής και των συστημάτων αποχέτευσης ως βάση για τις μελλοντικές λαϊκές κλινικές.

Πώς προστατεύονται οι Επαναστατημένες Περιοχές;

Αν και η κατεχόμενη γη κηρύσσεται νόμιμη και δίκαια από τη Λαϊκή Συνέλευση και το CDR, ο παράνομος χαρακτήρας της κατοχής της γης στα μάτια του αστικού νόμου προκαλεί την καταστολή. Το λατιφούντιο, μέσω πληρωμένων ένοπλων δολοφόνων, θέλει οι αγρότες να αφήσουν τα εδάφη που δήθεν ανήκουν στο λατιφούντιο. Η άμεση καταστολή που ασκεί ο ιμπεριαλισμός, μέσα από τις κυρίαρχες τάξεις που καθοδηγούν το κράτος, το οποίο βλέπει την αυξανόμενη δύναμη του αγροτικού κινήματος ως απειλή για την ημι-αποικιακή / ημι-φεουδαρχική εκμετάλλευσή των εδαφών της Βραζιλίας, καταστέλλει μέσω στρατιωτικής, παραστρατιωτικής και αστυνομικής βίας καθώς και με το να ελέγχει το δικαστικό σύστημα. Εδώ και αιώνες, το λατιφούντιο και το κράτος συνεργάζονται για τη διαιώνιση της σφαγής του λαού και των στοχευμένων δολοφονιών ηγετών των αγροτών.

Ενώ οι οπορτουνιστές πιστεύουν ότι είναι αρκετό να οργανώσουν πορείες και να καλέσουν τον ΟΗΕ να «δράσει» ενάντια στις δολοφονίες (χάνοντας βέβαια την ουσία ότι δηλαδή οι υπεύθυνοι για τις δολοφονίες είναι οι ίδιοι με εκείνους που βρίσκονται πίσω από τον ΟΗΕ), οι επαναστατημένες περιοχές έχουν καθορίσει μια πολιτική αυτοάμυνας.

Αυτή η πολιτική έχει ως στόχο να εκπαιδεύσει όλα τα μέλη κάθε περιοχής για να μπορούν να αμυνθούν ενάντια στις μετωπικές επιθέσεις (από τους ένοπλους, τη στρατιωτική αστυνομία κ.λπ.) που έχουν ως στόχο την έξωση των αγροτών από τα εδάφη τους και την διείσδυση τους στις περιοχές αυτές. Η απόκτηση πληροφοριών σχετικά με τις κινήσεις του εχθρού και η διάδοση αντι-πληροφοριών θεωρείται επίσης μέρος της αυτοάμυνας.

3. Τα επιτεύγματα μιας επαναστατικής περιοχής στα βόρεια του Minas

Η πολιτική γραμμή του «Nosso Caminho» δημιουργήθηκε μετά τη μάχη της Santa Elina και υιοθετήθηκε από το επαναστατικό κίνημα αγροτών σε όλη τη Βραζιλία κατά τη διάρκεια του πρώτου συνεδρίου του LCP το 2000. Μπορούμε να αξιολογήσουμε την ορθότητα της γραμμής του παρατηρώντας τις νίκες που έχει επιτύχει, παίρνοντας ως παράδειγμα τα επιτεύγματα της επαναστατημένης περιοχής της Γέφυρας της Εργατικής-Αγροτικής Συμμαχίας, στα βόρεια του Μηνά.

Η Γέφυρα της Εργατικής-Αγροτικής Συμμαχίας

Η Γέφυρα της Εργατικής-Αγροτικής Συμμαχίας βρίσκεται σε μια περιοχή μεταξύ των μικρών πόλεων Varzelândia και São João da Ponte (βόρεια του Minas), η οποία καταλήφθηκε το 1998. Κατοικείται και καλλιεργείται, υπό συνεχή απειλή εκδίωξης, από 35 οικογένειες. Το 2006 οι συντρόφοι του LCP οργανώθηκαν για να λύσουν ένα ζήτημα που είχε θανατηφόρες συνέπειες για τα παιδιά της περιοχής. Η περιοχή βρίσκεται κοντά σε ένα ποτάμι που τα παιδιά πρέπει να διασχίζουν καθημερινά για να πάνε στο σχολείο. Ωστόσο, το ποτάμι δεν είχε ποτέ μια πραγματική γέφυρα – μόνο τρία αυτοσχέδια και ασταθή κούτσουρα είχαν τοποθετηθεί πάνω από ένα ποτάμι που όταν πλημμύριζε, τα ρεύματά του γίνονταν πολύ επικίνδυνα.

Μετά το θάνατο δύο παιδιών που έπεσαν και παρασύρθηκαν από το ρεύμα, ο δήμαρχος του São João da Ponte (από το Εργατικό Κόμμα, PT), στις προεκλογικές του ομιλίες υποσχόταν να χτίσει μια γέφυρα, όπως έκαναν και οι προηγούμενοι δήμαρχοι για δεκαετίες. Οι χωρικοί τον ψήφισαν με ενθουσιασμό. Όμως όταν εξελέγη, οι υποσχέσεις του αποδείχτηκαν κούφιες και ξαφνικά το έργο ήταν αδύνατο, επειδή ήταν πολύ ακριβό (με εκτιμώμενο κόστος 100.000 reals). Όπως είναι φυσικό, η αντιπροσωπεία των αγροτών που πήγε στο δημαρχείο για να διαμαρτυρηθεί για αυτή του την απόφασή δεν κατάφερε καν να τον συναντήσει.

Οι αγρότες της περιοχής κατάλαβαν, μέσω αυτής της διαδικασίας, ότι η κρατική παρέμβαση δεν πρόκειται να λύσει το πρόβλημά τους και ότι έπρεπε να το λύσουν με τις δικές τους προσπάθειες. Ωστόσο, ενώ οι αγρότες είναι άνδρες και γυναίκες πολύ εργατικοί, δεν είχαν τις τεχνικές δεξιότητες για να χτίσουν μια γέφυρα. Πώς σχεδιάζεται, ποια υλικά πρέπει να χρησιμοποιηθούν και ποια πίεση πρέπει να αντέχει η γέφυρα, ήταν ερωτήσεις στις οποίες δεν είχαν σίγουρη απάντηση.

Εκείνη την περίοδο, το σύνθημα «ενότητα των εργατών και των αγροτών» έγινε κάτι περισσότερο από λόγια, μια πραγματική ανάγκη, καθώς δεν θα μπορούσαν να χτίσουν αυτή τη γέφυρα χωρίς τη συνεργασία των εργατών.

Οι αγρότες από το LCP επικοινώνησαν με τους συντρόφους τους από τη Λίγκα των Εργατών (Liga Operaia – LO), οι οποίοι γρήγορα κατάλαβαν και αντιλήφθηκαν το έργο που έπρεπε να γίνει. Πολλοί ήταν οι ίδιοι οι αγρότες που έμειναν χωρίς γη μετά από έξωσή τους από το λατιφούντιο και έτσι αναγκάστηκαν να μεταναστεύσουν στις πόλεις αναζητώντας εργασία. Κατάλαβαν από πρώτο χέρι όλες τις πιθανές διαφορετικές δυσκολίες της κατασκευής, όπως η διάβρωση του εδάφους και η προστασία από τις πλημμύρες. Οι μηχανικοί της LO έφτασαν στο σημείο για να το επιθεωρήσουν προσεκτικά και να μετρήσουν τα πάντα. Το συμπέρασμά τους: ήταν δυνατό να χτιστεί μια γέφυρα και το εκτιμώμενο κόστος των υλικών ήταν περίπου 15.000 reals. Όταν οι αγρότες αναρωτήθηκαν γιατί ο δήμαρχος υπολόγισε το κόστος σε 100.000 reals, οι μηχανικοί εξήγησαν πώς η υπερεκτίμηση ενός έργου ήταν ένας συνήθης τρόπος για τους διεφθαρμένους πολιτικούς ώστε να αποσπάσουν χρήματα για τον εαυτό τους. (Έτσι δεν ήταν έκπληξη για αυτούς να μάθουν, μερικά χρόνια αργότερα, για τις κατηγορίες διαφθοράς εναντίον του Λούλα και της Ρούσεφ!)

Μόλις έγιναν τα προσχέδια ανέκυψε το ζήτημα της εύρεσης υλικού. Οι χωρικοί ήταν ομόφωνοι: ο δήμαρχος υποσχέθηκε και έτσι θα τον ανάγκαζαν να τηρήσει την υπόσχεσή του. Οι συνεχείς διαδηλώσεις μπροστά στο δημαρχείο ανάγκασαν τον απρόθυμο δήμαρχο να δώσει τα απαραίτητα υλικά.

Από την αρχή έως το τέλος της κατασκευής, δεν πληρώθηκε ούτε ένα άτομο για την εργασία του. Οι αγρότες από αυτή την περιοχή, που ονομάζονταν τότε «Para Terra I» αλλά και από τις γύρω περιοχές, καθώς και οι εργαζόμενοι της Ένωσης Marreta (μια ένωση εργατών οικοδομών από την πρωτεύουσα της πολιτείας του Minas Gerais και βάση της Λίγκας των Εργατών) πήγαιναν καθημερινά για να συμμετέχουν στην κατασκευή με τη συνείδηση της συλλογικής και εθελοντικής δράσης. Αυτό απαιτούσε μεγάλη αποφασιστικότητα και υψηλό επίπεδο πολιτικής συνείδησης, καθώς οι αγρότες εξακολουθούσαν να εργάζονται στα χωράφια, και οι εργάτες στα εργοτάξια – δύο κουραστικές δουλειές.

Ήδη από την αρχή, οι γυναίκες από την περιοχή συμμετείχαν στην κατασκευή, λέγοντας ότι ο ρόλος τους δεν ήταν μόνο να «μαγειρεύουν και να καθαρίζουν», αλλά και να συμμετέχουν στην κατασκευή. Λήφθηκε μια συλλογική απόφαση έτσι ώστε κάθε εβδομάδα, μια μέρα να καθιερωθεί ως «ημέρα μόνο για γυναίκες» στο εργοτάξιο. Θεσπίστηκε επίσης μια μέρα μόνο για νέους.

Καθώς η κατασκευή προχωρούσε, μερικοί από τους πιο δύσπιστους αγρότες άρχισαν να συνειδητοποιούν ότι η γέφυρα δεν επρόκειτο να χτιστεί απ’ τη δουλειά κανενός άλλου παρά μόνο από τους αγρότες και τους ίδιους τους εργάτες. Όταν ο δήμαρχος είδε την πρόοδο του έργου, έσπευσε στο σημείο για να καυχηθεί ότι ήταν αυτός που πρέπει να ευχαριστούν επειδή έδωσε τα υλικά, απάντησαν ότι αυτά τα υλικά πληρώθηκαν με τα λεφτά από τους φόρους τους και ότι είναι οι εργαζόμενοι και οι αγρότες που ηγούνται της κατασκευής. Τέλος, ρώτησαν «Και εσύ, τι έκανες;» και ντροπιασμένος, ο δήμαρχος δεν είχε καμία απάντηση να δώσει.

Η κατασκευή της γέφυρας ολοκληρώθηκε λίγους μήνες αργότερα. Μια στέρεη γέφυρα, ικανή να μεταφέρει φορτίο 30 τόνων, κατασκευάστηκε αλλά και μια ακόμη πιο στέρεη συμμαχία των εργατών και των αγροτών του Βορρά του Minas δημιουργήθηκε. Κατά τα εγκαίνιά του στις 9 Δεκεμβρίου 2006, οι σύντροφοι υπολόγισαν ότι το άθροισμα των ημερών εργασίας των πολλών συμμετεχόντων θα απαιτούσε 1800 ημέρες εθελοντικής εργασίας. Η λαϊκή συνέλευση της περιοχής αποφάσισε να την ονομάσει «Γέφυρα Εργατικής-Αγροτικής Συμμαχίας», αντανακλώντας τους πραγματικούς πρωταγωνιστές της κατασκευής της και φτιάχτηκε μια πλάκα για να τιμήσει τη σκληρή δουλειά των περισσότερων από 80 γυναικών και 300 ανδρών που συμμετείχαν στην κατασκευή της. Ένας ηγέτης του LCP διακήρυξε: «Ποτέ ξανά δεν θα ψηφίσουμε».

Μία εβδομάδα μετά τα εγκαίνια, ο δήμαρχος έφτασε στη γέφυρα για να κάνει τα δικά του εγκαίνια. Κανείς δεν παρευρέθηκε. Έβαλε επίσης αναμνηστικές πλάκες, αλλά ό, τι γράφτηκε πάνω τους παραμένει μυστήριο, καθώς την επόμενη μέρα εξαφανίστηκαν στο ποτάμι.

Μέσω αυτής της διαδικασίας, οι αγρότες μπόρεσαν να δουν με συγκεκριμένο τρόπο πώς δεν θα μπορούσαν να αλλάξουν την ύπαιθρο της Βραζιλίας χωρίς τους εργάτες, όπως και οι εργαζόμενοι κατάλαβαν ότι το κλειδί για ουσιαστική αλλαγή στις συνθήκες διαβίωσής τους ήταν ο αγώνας των αγροτών και η καταστροφή του λατιφούντιο.

Μια όαση στην έρημο

Η περιοχή του Βορρά του Minas θεωρείται «τροπική σαβάνα με ξηρό καλοκαίρι», που σημαίνει υγρασία για 5-7 μήνες και ξηρασία για 3-5 μήνες. Είναι ένα κλίμα που είναι ζεστό όλες τις εποχές του χρόνου, με εύφορο έδαφος που παράγει άφθονες καλλιέργειες εφόσον μπορούν να λαμβάνουν νερό. Αλλά με την αλλαγή του κλίματος, η περιοχή έχει όλο και μεγαλύτερες εποχές ξηρασίας. Πολλοί αγρότες έπρεπε να εγκαταλείψουν τη γη τους καθώς οι παρατεταμένες ξηρασίες είχαν καταστροφικές συνέπειες στην παραγωγή αυτοσυντηρούμενων καλλιεργειών. Χωρίς ένα δαπανηρό σύστημα άρδευσης όπως αυτό που έχει το λατιφούντιο και οι αγροτικές επιχειρήσεις, η ετήσια παραγωγή είναι επιρρεπής στην καταστροφή.

Όμως, οι αγρότες της περιοχής της ‘’Γέφυρας της Συμμαχίας Εργατών-Χωρικών’’ έμαθαν μέσω της κατασκευής της γέφυρας ότι θα μπορούσαν να κάνουν περισσότερα από το να περιμένουν παθητικά να συμβεί το χειρότερο. Για άλλη μια φορά, ήταν η εργατική-αγροτική συμμαχία που τους επέτρεψε να κάνουν αυτό που οι οπορτουνιστές θα θεωρούσαν «πολύ φιλόδοξο» και «πολύ δαπανηρό».

Το κόστος του αρδευτικού συστήματος ήταν πολύ λιγότερο όταν διαιρέθηκε στις 35 οικογένειες της περιοχής, αλλά εμφανίστηκε ένα άλλο ζήτημα: πώς θα εγκαθιστούσαν ένα κεντρικό σύστημα άρδευσης όταν κάθε οικογένεια είχε διαφορετικά αγροτεμάχια που βρίσκονταν μακριά μεταξύ τους; Αυτό το ζήτημα βοήθησε τους αγρότες να κατανοήσουν την αναγκαιότητα να συγκεντρώσουν μερικά από τα αγροτεμάχιά τους και να τα καλλιεργήσουν συλλογικά. Μια έκταση 30 εκταρίων κολλεκτιβοποιήθηκε και η εργασία για την εγκατάσταση του συστήματος άρδευσης, που σχεδιάστηκε από τους συντρόφους της Λίγκας των Εργατών, ολοκληρώθηκε το 2011.

Δημιουργήθηκε ένας συνεταιρισμός για την ενασχόληση με την υλικοτεχνική υποδομή, όπως με την αγορά ενός ελκυστήρα. Επί του παρόντος, καλλιεργούνται 16 από τα 30 εκτάρια, με συνεχιζόμενες εργασίες για να καταστούν τα υπόλοιπα 14 εκτάρια καλλιεργήσιμα. Η παραγωγή και τα μερίδια που λαμβάνει κάθε οικογένεια αποφασίζονται συλλογικά κάθε χρόνο, με κάθε οικογένεια να έχει την ευθύνη να συνεργάζεται με άλλους σε ορισμένα τμήματα γης. Εκτός από τη συλλογική γη, οι αγρότες εξακολουθούν να έχουν τα δικά τους αγροτεμάχια που χρησιμοποιούν για τις προσωπικές τους ανάγκες. Ως μελλοντικός στόχος, οι αγρότες σκοπεύουν να αναπτύξουν μια τράπεζα σιτηρών για να είναι εντελώς ανεξάρτητες στον τομέα των σιτηρών.

Από την άνευ προηγουμένου ξηρασία του 2014, η συλλογική γη έχει γίνει μια όαση στην έρημο: μια θάλασσα από πράσινο που γεμίζει με οπωροφόρα δέντρα, κασάβα, καλαμπόκι, φασόλια και πιπεριές σε ένα κατά τα άλλα άγονο τοπίο. Δεν υπάρχει ούτε ένας μήνας που δεν παράγει φαγητό.

Η πολιτικοποίηση ως κλειδί για την ανάπτυξη ευρύτερης ενότητας μεταξύ των καταπιεσμένων

Αυτή η περιοχή είναι ένα παράδειγμα μιας από τις πιο ανεπτυγμένες επαναστατημένες περιοχές του LCP. Τα επιτεύγματά της δεν έγιναν με τα χρήματα μιας αμερικανικής ΜΚΟ, ή από τις ενέργειες ενός οπορτουνιστή δήμαρχου, αλλά επειδή οι αγρότες κατανόησαν την αναγκαιότητα της εργατικής-αγροτικής συμμαχίας.

Το κράτος κατέβαλε πολλές προσπάθειες για να καταστρέψει την περιοχή. Όμως οι συνέπειες της δύναμής της μπορούν επίσης να μετρηθούν μέσω του αντίκτυπου στην τοπική οικονομία καθώς θεωρείται ο μεγαλύτερος παραγωγός κηπευτικών προϊόντων στην περιοχή. Επομένως, ακόμη και τα μη επαναστατικά στοιχεία της περιοχής το υποστηρίζουν, γιατί θα επηρέαζε τα δικά τους συμφέροντα και έτσι αντιτάχθηκαν στην βάναυση έξωση από τη γη τους.

Το κράτος δοκιμάζει διαφορετικές τακτικές για να απομακρύνει τους αγρότες από τη γη τους. Πρόσφατη ήταν η δημιουργία του «Território Quilombola do Brejo dos Crioulos», μια περιοχή που το κράτος επέτρεψε νόμιμα στις κοινότητες Quilombo να την καταλάβουν, συμπεριλαμβανομένης της γης της επαναστατημένης περιοχής της ‘’Γέφυρας της Εργατικής-Αγροτικής Συμμαχίας’’. Αυτό δίνει στην πλησιέστερη κοινότητα Quilombo το νόμιμο δικαίωμα εκδίωξης όλων των άλλων στην περιοχή, αν και οι ιδιοκτήτες του λατιφούντιο εξακολουθούν να κατέχουν τους νόμιμους τίτλους ιδιοκτησίας.

Το να βάζεις μια καταπιεσμένη κοινότητα εναντίον μιας άλλης είναι το παλιό τέχνασμα του «λαός ενάντια στον λαό» που λειτουργεί καλά λόγω του ρατσισμού και της ξενοφοβίας που εξαπλώνουν οι κυρίαρχες τάξεις για να αποτρέψουν την ενότητα του. Εδώ, δεν λειτούργησε λόγω του επιπέδου της συνείδησης στη κοινότητα το οποίο καλλιεργήθηκε μέσω της συλλογικής εργασίας και της πολιτικοποίησης από το LCP μέσω ενός αγώνα δεκαετιών για την καταπολέμηση των διακρίσεων. Έτσι, οι Quilombos και οι αγρότες της περιοχής έχουν στενή σχέση μέσω γάμων μεταξύ τους.

Οι συχνές προσπάθειες για να ηττηθούν οι σύντροφοι ήταν μάταιες. Η επαναστατημένη περιοχή υπάρχει εδώ και 22 χρόνια και συνεχίζει να αναπτύσσει το συλλογικό της έργο.

4. Η σημερινή κατάσταση

Υπάρχουν δεκάδες περιοχές που έχουν κατασχεθεί από το LCP σε διάφορες πολιτείες της Βραζιλίας, καθεμία σε διαφορετικό στάδιο ανάπτυξης (αμοιβαία βοήθεια ή συνεταιρισμός). Οι κοινότητες που ζουν στις περιοχές αυτές εφαρμόζουν την πολιτική γραμμή του «Nosso Caminho», η οποία δημιουργεί ένα υψηλό επίπεδο πολιτικής ενότητας μεταξύ τους, παρά το γεγονός ότι ορισμένες περιοχές απέχουν πολύ από άλλες και μερικές χωρίζονται από χιλιάδες χιλιόμετρα.

Το κίνημα αντιμετωπίζει τώρα μια κατάσταση όπου οι οπορτουνιστές, ανίκανοι να λύσουν τα προβλήματα της κρίσης της αποσύνθεσης του γραφειοκρατικού καπιταλισμού στη χώρα που επιδεινώθηκε από την τρέχουσα διεθνή οικονομική κρίση, έχουν αντικατασταθεί από την κυβέρνηση του φασίστα Μπολσονάρο, η οποία ενθάρρυνε τις σφαγές φτωχών αγροτών και καταπιεσμένων μειονοτήτων (κυρίως των ιθαγενών και των Quilombos) με τη δημιουργία μιας ειδικής στρατιωτικής δύναμης επιφορτισμένης με την καταστολή. Η χρήση τεθωρακισμένων οχημάτων και ελικοπτέρων σε εξώσεις έχει γίνει πια καθημερινότητα.

Ενάντια στην αύξηση της βαρβαρότητας των εξώσεων, το LCP αυξάνει το επίπεδο αντίστασης και επιδιώκει μεγαλύτερη ενότητα σε όλα τα στρώματα των καταπιεσμένων μαζών, όπως αυτά που πλήττονται από την εξόρυξη, την κατασκευή φραγμάτων, την καλλιέργεια ομοιογενών δασών (ευκάλυπτος), συμπεριλαμβανομένων των μαζών των εργαζομένων στις πόλεις.

Η κατάσταση στη χώρα απαιτεί την αύξηση της έντασης του αγώνα. Οι υποκειμενικές συνθήκες έδειξαν, μέσω της 25χρονης ιστορίας του αγώνα, ότι είναι είναι δυνατή η αντίσταση και η αύξηση της συνείδησης των μαζών. Αυτοί οι δύο παράγοντες ωθούν το αγροτικό κίνημα στη Βραζιλία προς ένα ποιοτικό άλμα στον αγώνα του για την Αγροτική Επανάσταση.

Βιβλιογραφικές αναφορές

Επαναστατικές πηγές

• LCP, “Nosso Caminho,” 2001, revised in 2018

• Inaugurada a ponte do povo!, A Nova Democracia, February 2007
• Carta Aberta: Em defesa das famílias camponesas do Para Terra I/Varzelândia, Resistencia Camponesa, February 2013

Άλλες πηγές

• Brazil: Corumbiara and Eldorado de Carajas: rural violence, political brutality and impunity, Amnesty International, January 1998
• Revisiting Agrarian Reform in Brazil 1985-2016, Wilder Robles, 2018
• The changing climate of Minas Gerais, C&CI, March 2014
• Evolution of land rights in rural Brazil, Rita Damasceno, Joana Chiavari, Cristina Leme Lopes, April 2017
• Towards Efficient Land Use in Brazil, Juliano Assuncao, Joana Chiavari, New Climate Economy Report, 2014

Translation: https://apotispithastifloga.wordpress.com/2020/05/16/%cf%84%ce%bf-lcp-%ce%b8%ce%ad%cf%84%ce%b5%ce%b9-%cf%84%ce%b7-%ce%b2%ce%ac%cf%83%ce%b7-%ce%b3%ce%b9%ce%b1-%cf%84%ce%b7%ce%bd-%ce%bf%ce%b9%ce%ba%ce%bf%ce%b4%cf%8c%ce%bc%ce%b7%cf%83%ce%b7-%ce%bc%ce%b9/